Son yıllarda iş hukukunda önemli bir gelişme olan zorunlu arabuluculuk, 1 Ocak 2018 tarihinde yürürlüğe giren 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu ile işçi ve işveren arasındaki uyuşmazlıklarda daha hızlı ve etkili çözümler üretilmesi amacıyla getirilmiştir. Bu düzenleme, özellikle işçi-işveren ilişkilerinde çıkan anlaşmazlıkların mahkemeye gitmeden önce arabuluculuk yoluyla çözülmesini hedeflemektedir.
Zorunlu Arabuluculuk Nedir?
Zorunlu arabuluculuk, işçi ile işveren arasındaki belirli iş hukuku uyuşmazlıklarında, dava açılmadan önce arabulucu tarafından çözüm arayışının zorunlu hale gelmesidir. Bu süreçte, taraflar anlaşmazlıklarını çözmek için tarafsız bir arabulucuya başvururlar. Arabulucu, tarafların anlaşmazlıklarını çözmek için müzakereler yapar ve bir anlaşma sağlanmaya çalışılır. Eğer taraflar anlaşmaya varamazsa, uyuşmazlık mahkemeye taşınabilir.
Zorunlu Arabuluculuğun Kapsamı
Zorunlu arabuluculuk, aşağıdaki uyuşmazlık türleri için geçerlidir:
- İşçilik alacakları (maaş, ikramiye, fazla mesai ücretleri, tazminatlar vb.)
- İş sözleşmesinin feshi ile ilgili uyuşmazlıklar
- İş güvencesi ve işten çıkarma meseleleri
Bu uyuşmazlıklar için işçi, işverenden önce arabulucuya başvurmak zorundadır. Aksi takdirde, mahkemeye başvurulması mümkün değildir.
Zorunlu Arabuluculuk Süreci
Zorunlu arabuluculuk süreci, şu şekilde işler:
- Başvuru: İşçi, işverenin yerleşim yerindeki arabuluculuk bürosuna başvurur.
- Arabuluculuk Görüşmeleri: Taraflar, arabuluculuk görüşmelerine katılır. Arabulucu, taraflara çözüm önerileri sunar.
- Anlaşma veya Mahkeme: Eğer taraflar arabuluculuk sürecinde anlaşmaya varırlarsa, anlaşma yazılı hale getirilir. Taraflar anlaşmazlıklarını çözmüş sayılır. Ancak anlaşma sağlanamazsa, taraflar mahkemeye başvurabilirler.
Zorunlu Arabuluculuğun Avantajları
- Hızlı Çözüm: Mahkemeye başvurmadan önce yapılan arabuluculuk, çözüm sürecini hızlandırabilir.
- Düşük Maliyet: Mahkeme süreçlerine göre daha düşük maliyetli bir çözüm yoludur.
- Esneklik: Taraflar kendi çözüm yollarını bulabilir, arabuluculuk daha esnek bir yaklaşım sunar.
Sonuç
Zorunlu arabuluculuk, iş hukukunda taraflar arasında çıkan uyuşmazlıkların daha hızlı ve etkili bir şekilde çözülmesini sağlayan önemli bir mekanizma olarak öne çıkmaktadır. Hem işçilerin hem de işverenlerin haklarını koruyarak, uzun süren dava süreçlerinden kaçınılmasına imkan tanır.
İşçi ya da işveren olarak bir uyuşmazlık yaşamanız durumunda, arabuluculuk süreci hakkında hukuki destek almak için deneyimli bir iş hukuku avukatıyla iletişime geçmeniz faydalı olacaktır.